Havermelk is goed voor het klimaat. Maar is het ook gezond

Havermelk is trendy en heeft de reputatie bijzonder milieuvriendelijk te zijn. Het is ook veganistisch en geschikt voor mensen die koemelk niet goed verdragen.

De reden: havermelk bevat van nature geen lactose, die bij gevoelige mensen winderigheid en diarree kan veroorzaken. De graandrank gemaakt met haver kan ook een alternatief zijn voor mensen met een allergie voor melkeiwitten, omdat hij geen dierlijke eiwitten bevat.

Is havermelk dus de gezonde – misschien zelfs betere – keuze in vergelijking met koemelk?
Althans wat het milieu betreft, heeft de plantaardige drank een duidelijke voorsprong. Het heeft een betere ecobalans dan melk of andere plantaardige dranken, vooral als de haver uit Nederland of België komt.

Een van de grootste problemen met traditionele melk is de enorme dorst van de dieren: wereldwijd slurpt een gemiddelde koe ongeveer 1050 liter water op voor één liter melk- en stoot daarbij methaan uit, wat schadelijk is voor het klimaat.

Haverdrank en koemelk in vergelijking

Uit voedingsoogpunt heeft koemelk echter twee bijzonder waardevolle bestanddelen: eiwitten en calcium. De eiwitten uit koemelk zijn belangrijk voor de opbouw van de lichaamseigen spiermassa. Calcium houdt gewrichten en tanden stabiel en helpt bij de overdracht van prikkels in het zenuwstelsel.

Havermelk kan hier niet tegen op. Het bevat van nature minder eiwitten – minder dan één gram op 100 milliliter. En het calciumgehalte is ook meer dan beheersbaar. Voor een voldoende calciumvoorziening moeten ook calciumrijke voedingsmiddelen op het menu staan.

De meest duurzame consumptie is havermelk. In vergelijking met koemelk heeft havermelk zeventig procent minder impact op het milieu en wordt bij de productie ervan bovendien iets minder dan veertig procent energie verbruikt. Aan de smaak van havermelk moet je echter even wennen.

Haverdrank is geschikt voor een caloriebewust dieet

Om havermelk te maken, wordt haver gemalen, met water vermengd en gefermenteerd. De plantaardige drank smaakt zoet omdat zetmeel tijdens de gisting wordt afgebroken tot suiker. Havermelk bevat dus een vergelijkbare hoeveelheid suiker als koemelk. Wat het caloriegehalte betreft, kan havermelk (42 kilocalorieën/100 milliliter) worden vergeleken met vetarme koemelk (49 kilocalorieën/100 milliliter) – het plantaardige alternatief is dus geschikt voor een caloriebewuste voeding.

Consumenten die waarde hechten aan een laag suikergehalte kunnen ook amandelmelk gebruiken. Amandelmelk wordt echter om andere redenen bekritiseerd: bij de teelt van amandelen wordt veel water verbruikt. Bovendien zijn de transportroutes vaak lang – Californië wordt beschouwd als het belangrijkste teeltgebied voor de noten.

Conclusie

Haverdranken zijn een goed, caloriebewust alternatief voor gewone koemelk – dit geldt vooral voor mensen met lactose-intolerantie of allergieën (melkeiwit). Voor mensen met coeliakie of mensen die geen gluten willen of kunnen eten, is de drank echter niet geschikt.
Koemelk bevat meer eiwitten en calcium dan het plantaardige alternatief – maar dit kan worden gecompenseerd met een evenwichtige voeding. Havermelk heeft over het algemeen een lager vetgehalte dan koemelk, en het suikergehalte is vergelijkbaar.